De Spaarrekening van Sam: ‘De Tikkies van vrienden kon ik niet betalen’
Hoeveel geld staat er op je spaarrekening? Dat vragen we iedere week aan een andere Nederlander. Want hoewel we steeds meer praten over geld, hebben we het nooit over hoeveel we precies verdienen en sparen. Deze week: 28-jarige Sam, die structureel meer geld uitgaf, dan er binnenkwam.
Beroep: juriste
Netto inkomen: 3450 euro
Woonsituatie: huurwoning
De Spaarrekening van Sam
Hoeveel staat er op je spaarrekening?
„Nu 2200 euro, verdeeld over verschillende potjes. Sinds december vorig jaar ben ik aan het sparen. Vier jaar geleden heb ik een budgetcoach in de arm genomen en afgelopen december waren al mijn schulden afgelost. Tot die tijd heb ik behoorlijke schulden gehad. In totaal liep het op tot wel 8000 euro. Overal had ik betaalregelingen lopen; schulden bij Klarna, Wehkamp, Bol.com de Belastingdienst. Altijd had ik geld tekort.
Die Belastingschuld was in totaal al 3000 euro. Ik was gewisseld van baan, waardoor ik te weinig belasting had betaald. Dat moest ik daarna alsnog betalen. En ik heb toeslagen ook te lang laten doorlopen. Achteraf bleek ik dat ik daar geen recht op had, mijn verzamelinkomen was te hoog, dus ook dat moest ik terugbetalen.”
Wist je omgeving van jouw situatie?
„Uiteindelijk zei een vriend mij dat het echt zo niet langer kon. Ik betaalde alles achteraf. Toen ik van mijn studentenkamer naar een appartement verhuisde, heb ik ook meubels gekocht met een betaling achteraf. Ik dacht; één keertje kan dat wel. Je voelt dat niet in de portemonnee en zo deed ik dat steeds vaker. Echt verschrikkelijk. Vervolgens pinde ik geld met mijn creditcard en loste ik het ene bedrag af met het andere. Zodra er geld binnenkwam, blokte ik anderhalf uur in mijn agenda. Dan betaalde ik alles wat er écht betaald moest worden en dan was het geld weer op.
Dan betaalde ik alles wat er écht betaald moest worden en dan was het geld weer op.
Toen die vriend van mij mijn situatie ontdekte, zei hij dat hij dat nooit achter mij had gezocht. Ik had altijd goede banen, ik deed overal aan mee. Mijn omgeving heeft heel lang niets gemerkt van mijn financiële situatie. Totdat een vriendinnetje er direct naar vroeg tijdens een etentje. Ze merkte op dat ik vaak dure kleding droeg. Ze begon te vragen wat ik eigenlijk verdiende en hoe ik dat betaalde. Later is ze er nog op teruggekomen. Dat was lief bedoeld, maar ze zei eigenlijk gewoon: je betaalt nooit, je betaalt Tikkies niet terug. Haar vriend werkte bij een bank, dus ze zei ook nog: laten we een keer afspreken, dan zetten we alles onder elkaar en dan weet je waar het fout gaat.
Voor mij was het veel groter dan dat. Ik voelde toen juist heel sterk dat ik dat echt niet wilde. Dan zouden zij alles weten. Dat wilde ik niet. Daarnaast schaamde ik me ook en wilde ik niet dat iemand mijn keuzes zou veroordelen. Uiteindelijk heb ik haar een beetje afgestoten en is dat contact verwaterd. Inmiddels pakken we dat weer op, maar ook in mijn sociale relaties speelde geld dus een grote rol. Eigenlijk wist zij te veel. Dat ik Tikkies van vrienden niet betaalde, vind ik heel erg. Dat deed ik niet omdat ik een slecht mens ben, maar zodra er geld binnenkwam, moest ik eerst alle andere afbetalingen doen. Later maakte ik het dan bijvoorbeeld goed met een duur verjaardagscadeau, of mensen vergaten sowieso een betaalverzoek te sturen. Zo ging het maar door.”
Hoe ben je uiteindelijk bij de budgetcoach terecht gekomen?
„Toen die vriend van mij ook zei dat het zo echt niet langer kon, dacht ik: oké, dan ga ik wel in de schuldsanering en dan ben ik er over een paar jaar vanaf. Ik heb de gemeente gebeld en zij hebben mij uiteindelijk gekoppeld. De coach heeft mij afgeraden in de schuldsanering te gaan, dat is natuurlijk ook echt heel ingrijpend. De budgetcoach kijkt op een hele neutrale manier naar keuzes. Als ik 800 euro aan festivaltickets wil uitgeven, dan zegt ze bijvoorbeeld, oké, dan heb je nog 900 euro voor andere dingen. Als dat voor mij dan niet voldoende is, besluit ik om andere keuzes te maken. Ze maakt het voor mij inzichtelijk zonder dat ze dichtbij mij staat en oordeelt.
Met familie en vrienden is dat veel moeilijker. Toen vrienden van mijn situatie afwisten, gebeurde het ook weleens dat ze niet wilden blijven eten omdat dat dan geld scheelde voor mij. Iemand doet dat uit liefde, maar eigenlijk zeggen ze: jij hebt niet genoeg geld.”
Hoe is het voor jou om een spaarrekening achter de hand te hebben?
„Heel eng en heel fijn tegelijkertijd. Als het echt moet, dan heb ik een potje achter de hand. Maar soms ben ik ook bang om terug te vallen in oud gedrag. Er was één moment vorig jaar in Berlijn, toen waren mijn schoenen enorm verregend en ik had maar één paar schoenen bij me. Ik wilde heel graag nieuwe kopen, want de hele hotelkamer stonk naar natte schoenen. Toen ben ik uiteindelijk een winkel in gegaan met een specifiek doel: nieuwe schoenen. Die kon ik gewoon afrekenen en ik ben de winkel uitgegaan zonder ook nog allerlei andere dingen te kopen. Vroeger had ik dan ook kaarsen, broeken of andere dingen gekocht. Dat voelde als een overwinning. Daardoor voelde ik ook hoe fijn het kan zijn om geld voor uitgaven te reserveren.
Het blijft ook spannend. Eigenlijk is het vergelijkbaar met andere vormen van afhankelijkheid of een verslaving. Dat doet ook iets met je zelfvertrouwen. Niet per se in de vorm van je uiterlijk, maar qua vertrouwen in je eigen hoofd. Ik ben niet dom of verschrikkelijk, maar mijn brein wilde gewoon spullen kopen en dan was er ineens 200 of 400 euro weg. Nu geloof ik meer in mijzelf. Soms mag ik een fout maken, maar de angst voor dat gedrag is er nog wel.”
Hoe pak je het nu maandelijks aan?
„De budgetcoach helpt mij nog steeds. Eerst was het gratis hulp vanuit de gemeente, maar nu betaal ik haar wel, wat ook goed voelt. Ik heb allerlei potjes. En ik zweer bij een rekening voor alle vaste lasten. Die rekening heeft ook geen pas of app, daar wordt gewoon alles wat betaald moet worden automatisch van afgeschreven.
Dan heb ik bijvoorbeeld een spaarpotje voor cadeaus, een potje voor mijzelf, ik betaal maandelijks mijn studieschuld en dan heb ik nog twee leningen die ik afbetaal bij de bank. Eentje van nog 1200 euro en eentje van 1800 euro. Die afbetalingen zie ik niet meer als een schuld omdat ik die nu meereken in de vaste lasten.Ik zweer bij een rekening voor alle vaste lasten.
Verder heb ik gezorgd dat ik nooit meer achteraf kan betalen door contact op te nemen met die bedrijven. Bij Klarna en Wehkamp was het overigens heel lastig om daar vanaf te komen. Meerdere keren heb ik gemaild dat ik geblokkeerd wil worden voor hun diensten, maar steeds kreeg ik reactie dat ze dit verzoek niet kennen of werd mij verteld dat het juist mogelijkheden biedt om in delen te betalen. Dat is voor hen een verdienmodel, maar ik vind daar zeker wat van. Ze spelen ook juist in op markten waar jonge mensen zich in begeven. Juist die luxe dingen kun je allemaal kopen op afbetaling. Ook als je daar een afbetaling doet, krijg je geen meldingen met bedankt voor je betaling, maar je krijgt juist opties om minder te betalen. Ik durf wel te zeggen dat dat gevaarlijk is.
Ik ben de laatste die zou zeggen dat het me allemaal is overkomen, natuurlijk ben je er zelf bij, maar het wordt heel makkelijk gemaakt. Waar je vroeger overal heel duidelijk hoorde ‘geld lenen kost geld’, zie je dat bij dit soort partijen alleen terug in de kleine letters.”
Wat is je beste financiële tip?
„Ik zweer bij die rekening voor vaste lasten. En daarnaast helpt het voor mij om ieder half jaar in kaart te brengen welke uitgaven je kunt schrappen. In de zomer geef ik bijvoorbeeld meer geld uit op het terras, in de winter minder. En in de winter kan mijn scheermesjes-abonnement worden stopgezet. Dat mogen mensen überhaupt onzin vinden, maar ik vind het handig dat dat gewoon binnenkomt.
En maak potjes voor dingen die eraan komen. Bijvoorbeeld de Belastingaangifte. Ik ben zelf heel slecht in rekenen en heb dyscalculie, maar door geld opzij te zetten weet je dat het er is. Als ik bijvoorbeeld vroeger 140 euro had en ik deed voor 120 euro boodschappen, dan kon ik niet zo snel beseffen dat er dan nog maar 20 euro overblijft voor andere dingen. Door dat nu allemaal inzichtelijk te maken heb ik overzicht.”