Tessa Ham Money 24 nov 2021, 09:31

Leestijd: 4 minuten

Dit is waarom we vaak meer geld uitgeven dan we willen

Heb je weleens iets gekocht terwijl je het eigenlijk niet kon veroorloven? Na een shopsessie niet op je bankrekening naar de schade durven kijken? Spijt gehad van een dure aankoop? Je bent niet de enige die soms meer geld uitgeeft dan je zou willen. We’ve all been there.

Maar hoe komt het dat we soms meer geld uitgeven dan we willen? En nog belangrijker: hoe kunnen we hiermee stoppen?

Spijt van onze uitgaven

Uit een onderzoek van Schwab blijkt dat veel mensen weleens meer uitgeven dan ze zouden willen. 64 procent van de ondervraagden heeft in het verleden spijt gehad van uitgaven zoals etentjes, dure kleding, vakanties of de nieuwste gadgets, omdat het betekende dat ze minder konden sparen voor later.

We weten allemaal dat we eigenlijk moeten sparen voor doelen op de lange termijn, maar toch gaan we vaak voor de bevrediging op de korte termijn. Waarom stoppen we daar niet gewoon mee? Omdat dat makkelijker gezegd is, dan gedaan.

Waarom we meer geld uitgeven dan we willen

We hebben het idee dat wij als mensen zo intelligent zijn, dat we altijd rationele beslissingen maken. Maar dat is niet de waarheid: sinds de jaren 80 zijn psychologen van mening dat onze hersenen altijd de beslissing kiezen die het eenvoudigst is en de minste moeite kost. De meeste van onze beslissingen worden gemaakt op de automatische piloot.

We hebben namelijk een eindige hoeveelheid aan energie en tijd. Als we over elke beslissing (‘wil ik een latte of flat white’) rationeel gaan nadenken, neemt dat energie weg voor andere belangrijke dingen, zoals het spotten van gevaar.

Dat we 90 procent van de tijd beslissingen nemen zonder er echt over na te denken, is dus een overblijfsel uit de tijd dat we altijd op ons hoede moesten zijn voor roofdieren. Wat je doet, wordt hierom bijna altijd bepaald door een reeks onbewuste en automatische processen die onze hersenen hebben ontwikkeld vanaf onze kindertijd.

Nog complexer dan dat

Makes sense, maar daar blijft het niet bij. Er zijn nog tal van andere redenen waarom we meer uitgeven dan we zouden willen. Van de druk om erbij te willen horen (verergerd door social media) tot het dopamineshot dat vrijkomt als je iets koopt.

Wat dacht je bovendien van de trucjes die worden gebruikt om je over te laten gaan tot een aankoop, zoals aanbiedingen en ‘nog maar 1 kamer op deze website over’? En ten slotte: hoe kunnen we slim met geld omgaan als we dat nooit thuis of op school hebben geleerd?

Minder geld uitgeven

Kortom: het zit ons allemaal niet mee. Maar dat betekent niet dat we helemaal niets kunnen doen en ons maar moeten overgeven aan onze neiging om meer geld uit te geven dan we willen.

Money mindfulness

Je kunt je impulsen inperken door meer mindful met geld om te gaan. We hebben net geleerd dat we veel aankopen doen zonder erover na te denken. Neem de volgende keer dat je een aankoop gaat doen, daarom even de tijd om jezelf vier vragen te stellen:

• Zal deze uitgave het moeilijker maken om mijn doel op de lange termijn te behalen?
• Heb ik deze uitgave daadwerkelijk nodig?
• En nog belangrijker: kan ik me deze uitgave makkelijk veroorloven?
• Heb ik goed over deze uitgave nagedacht?

Spaar eerst, geef later geld uit

Sparen voor later gaat tegen onze natuur in, dus maak het zo makkelijk mogelijk voor jezelf. Spaar meteen als je je salaris gestort hebt gekregen. Wat daarna nog op je rekening overblijft, kun je zonder schuldgevoel uitgeven.

Als je hier een automatische afschrijving naar je spaarrekening van maakt, pak je het helemaal slim aan. Op deze manier hoef je zo min mogelijk moeite te doen om te sparen.

Ken je triggers en beperk ze

Waarom we meer geld uitgeven dan we willen, is niet alleen complex omdat er veel verschillende redenen zijn, maar ook omdat we allemaal andere triggers hebben. Sommigen voelen bijvoorbeeld helemaal niet de neiging om uit te geven om ‘erbij te horen’, maar gaan helemaal los in shopsessies als ze zich gestresst voelen.

Pas als je weet welke triggers jij hebt, kun je ze aanpakken. Word jij makkelijk verleid tot een aankoop omdat je dit bij anderen op social media zit? Overweeg dan om dit soort ‘influencers’ te ontvolgen.

Trap jij in psychologische trucjes als sale? Schrijf je dan uit voor nieuwsbrieven. Ben jij een emotionele spender? Vind dan andere manieren om met je stress te kunnen dealen, die je geen geld kosten.

Als je meer gaat sparen, realiseer je je hopelijk dat geld uitgeven niet de enige manier is om je goed te voelen. Het bedrag op je spaarrekening te zien groeien is dat namelijk ook. Net als die mooie lange reis maken, waar je keihard voor hebt gespaard.